In het regeerakkoord hebben we heel wat ambitieuze doelstellingen voor het omgevingsbeleid en het klimaatbeleid opgenomen, met veel aandacht voor het waterbeleid. Op 21 november 2019 werd de adviesraad van VLARIO uitgenodigd op het kabinet van minister Zuhal Demir voor een gedachtewisseling over deze nieuwe beleidsnota. We zien hier zeker ook een taak voor VLARIO weggelegd om deze doelstellingen te kunnen bereiken.

De hoofdlijnen inzake waterbeleid in het Vlaamse regeerakkoord 2019 – 2024 laten zich makkelijk samenvatten: we investeren in groenblauwe
netwerken om meer ecosysteemdiensten te leveren, het waterbeleid moet circulair worden en de efficiëntie moet drastisch omhoog. Daarmee sluit de regering aan op internationale ontwikkelingen én schuiven we de krachtlijnen naar voor die ook opduiken in de verkiezingsmemoranda van het middenveld en de watersector.

Versterken van groenblauwe netwerken

De regering wil actief werk maken van een structurele uitbouw van het groenblauwe netwerk. De ruggengraat ervan zal gevormd worden door robuuste natuur-, bos- en valleigebieden. Het netwerk wordt aangevuld met fijnmazige groenblauwe aders, oeverzones, bufferstroken en kleine landschapselementen. Dit netwerk moet expliciet (multi)functioneel zijn: het moet niet alleen opleveren voor de natuur maar ook voor de mens door ecosysteemdiensten aan de maatschappij te leveren: waterbeheersing, koolstofopslag, leefkwaliteit, gezondheid, verkoeling, waterinfiltratie, luchtkwaliteit, rust en ontspanning.

Circulair waterbeleid

Water is een schaars en kostbaar goed. Dat is duidelijk zichtbaar geworden in de afgelopen zomers met lange droge periodes. We moeten dan ook slimmer omspringen met deze waardevolle grondstof. Het circulair maken van het waterbeleid moet bijdragen aan de grondstoffenbehoefte, de verbetering van de waterkwaliteit en de watervoorziening, inclusief de weerbaarheid tegen droogte. Kernwoorden zijn waterbesparing, slim watergebruik, het sluiten van waterkringlopen en gebruik van alternatieve waterbronnen. Er komt een strategisch plan waterbevoorrading en er wordt bekeken of een nexus-aanpak koppelkansen met energie, mobiliteit, voeding en ruimtelijke planning kan opleveren.

De regering ziet bedrijven, kennisinstellingen, het middenveld en lokale overheden daarbij als directe partners. Menselijke en technologische innovaties zijn belangrijke instrumenten en gaan hand in hand. We werken drempels weg die deze vernieuwingen nu vaak nog in de weg staan . Daarbij nodigen we iedereen uit om drempels aan te geven en slimmere oplossingen voor te stellen. Er wordt experimenteerruimte voorzien en er worden stimulerende maatregelen zoals actieve begeleiding, ondersteuning, proefprojecten, green deals,… uitgerold.

Voor het verduurzamen van het watergebruik van burgers krijgen de drinkwaterbedrijven een resultaatsverbintenis waarbij businessmodellen ontwikkeld dienen te worden die robuust zijn bij een dalend watergebruik.

Waterbeheer wordt nog uitdrukkelijker een gedeelde verantwoordelijkheid, waarin ook van particulieren en overheden inspanningen worden verwacht. Het paradigma “vasthouden – bergen – afvoeren” wordt uitgebreid met “hergebruik” en “infiltratie”. Dat moet concreet gemaakt worden in hemelwaterplannen, collectieve waterbuffers, slimme overheidsinvesteringen alsook nieuwe instrumenten om grote verharde oppervlaktes af te koppelen.

Hervormingen voor meer efficiëntie

De efficiëntie van de sector moet omhoog en hiertoe hebben we een hele reeks operaties aangekondigd. Samen met de verschillende operatoren ontwikkelen we een visie over een efficiëntere organisatie van de drink- en afvalwatersector. Ook de expertise van VLARIO kan hier ongetwijfeld waardevolle inbreng leveren.

Aquafin heeft de opdracht gekregen om het asset management in de waterzuivering te coördineren. Wat dit concreet inhoudt, zal tijdens de VLARIO-dag worden toegelicht. Verder wordt de productie van drinkwater uit hemel- en afvalwater geliberaliseerd.

De financieringssystemen voor gemeenten en Aquafin worden hervormd naar een meer resultaatgerichte, flexibele en programmatorische aanpak, met sterk vereenvoudigde procedures en meer responsabilisering in de taakverdeling tussen VMM en de rioolbeheerders.

De afstemming tussen de planning van rioolbeheerders en beheerders van het openbaar domein en de andere nutssectoren wordt verbeterd. De financiële transparantie bij de drinkwater- en afvalwateroperatoren moet (verder) verhogen, om oneigenlijk gebruik van middelen van de waterfactuur tegen te gaan en het vertrouwen bij particulieren en bedrijven te vergroten. Tenslotte zullen de taken van de netbeheerders geëvalueerd worden in een kerntakendebat.

Ik ben verheugd om vast te stellen dat deze punten ook hoog op de agenda van VLARIO staan.