Door Steven Michiels en Nathalie Wouters, GD&A Advocaten
In een ideale wereld moet het voor lokale besturen mogelijk zijn om bij niet correct afkoppelen van hemelwater een financiële sanctie op te leggen, die forfaitair kan worden bepaald, jaarlijks kan worden opgelegd zonder tussenkomst van andere instanties en dit alles met een minimale administratieve last. Een gemeentebelasting voldoet aan deze voorwaarden en is daarom door een groot aantal gemeentebesturen ingevoerd. De milieutechnische handhavingsregels voldoen niet aan deze voorwaarden o.m. omwille van hun complexiteit.
Een belasting is normaal gezien evenwel niet het meest geschikte instrument om te bestraffen. Een belasting mag daarentegen wel de financiële gevolgen van een bepaald gedrag compenseren. Vlario is daarom in overleg gegaan met het Agentschap voor Binnenlands Bestuur om te komen tot een werkbare oplossing vermits ABB de belasting eerder als een verdoken straf ziet.
De figuur van de GAS-boete zou een zinvol alternatief kunnen zijn. Een gelijkaardige regeling bestaat reeds op het vlak van woonkwaliteit. Elke eigenaar die geen geldig conformiteitsattest inzake woonkwaliteit kan voorleggen bij de verhuur van een woning of appartement, kan vandaag jaarlijks een GAS-boete opgelegd krijgen. Een vergelijkbare regeling kan ook voor de afkoppeling van hemelwater zinvol zijn.
Vermits de overschakeling van een belasting naar een GAS-boete wetgevende initiatieven vereist, die deze legislatuur niet meer mogen worden verwacht, stelt zich de vraag hoe de lokale besturen in afwachting van dat wetgevend initiatief aan de slag kunnen blijven.
De meeste belastingreglementen lopen af in het eerste jaar van de nieuwe legislatuur in 2025. Mogelijks is het wetgevend initiatief, dat het moet mogelijk maken om een GAS-boete op te leggen, dan nog niet voltooid. Het Agentschap voor Binnenlands Bestuur heeft zich na overleg met Vlario bereid verklaard om tot zolang begrip te tonen voor het ontbreken van een wettelijke basis voor een GAS-boete en dus de nodige mildheid aan de dag te leggen bij de beoordeling van de belastingreglementen. Deze legislatuur of begin volgende legislatuur kunnen dus nog nieuwe belastingreglementen worden aangenomen. Dit impliceert wel dat de belastingreglementen zullen moeten worden opgeheven van zodra een decretale regeling voor de invoering van een GAS-boete van kracht is.
ABB heeft zich in dit kader ook geëngageerd om mee aan de kar te trekken teneinde het wetgevende initiatief te faciliteren.
Deze tolerantie vanwege ABB kan uiteraard nooit garanderen dat bij formele klachten of bij procedures voor de Raad van state of de gewone hoven en rechtbanken het debat alsnog moet worden gevoerd.
Hiermee beschikken de lokale besturen over een werkbaar kader, dat de continuïteit waarborgt.