Wat betekent dit voor de lokale besturen en de rioolbeheerders?
De richtlijn stedelijk afvalwater uit 1991 werd opgemaakt om het milieu en de volksgezondheid te beschermen tegen de vervuiling door de lozing van huishoudelijk afvalwater. De vereisten en de deadlines van de richtlijn vormden jarenlang de drijvende kracht achter het waterzuiveringsbeleid.
Met de Europese Green Deal van 2019 kondigde de Europese Commissie de ambitie aan om de EU in de richting van ‘zero-pollution’ (nulvervuiling) te sturen. Alle bronnen van watervervuiling, ook deze van huishoudelijk afvalwater, moeten worden aangepakt. Dit betekent concreet dat al het huishoudelijk afvalwater dient gezuiverd te worden en dat er oplossingen moeten komen voor de vervuiling met microplastics en de resten van geneesmiddelen. Om de klimaatcrisis aan te pakken wordt ook het energieverbruik onder de loep genomen, en wil men ook de watersector meer inschakelen in de circulaire economie, door water te hergebruiken en grondstoffen terug te winnen.
Volgens de richtlijn moet in alle stedelijke gebieden met meer dan 2.000 inwonersequivalenten (IE) het afvalwater verzameld en behandeld worden. In 2019 werd de richtlijn geëvalueerd. De evaluatie toont aan dat de richtlijn doeltreffend en effectief was, maar dat er ruimte voor verbetering is. De uitdagingen inzake klimaatverandering en circulaire economie zijn voor de Europese Commissie de aanleiding geweest om de richtlijn te herzien. Dat proces is nu gestart.
Bij de evaluatie van de richtlijn werden problemen vastgesteld bij de regels rond de overstorten, waar nog te veel afvalwater zonder passende behandeling in de waterlopen terechtkomen. Door de klimaatverandering is het duidelijk dat deze overstorten een nog groter probleem kunnen worden. Ook slecht werkende IBA’s werden als knelpunt gedetecteerd.
De herziening wordt in Vlaanderen opgevolgd door de VMM (die de bevoegde autoriteit is). Ook VLARIO volgt, via de Europese koepelorganisatie EWA, het dossier op. De lopende COVID 19-pandemie maakte nog eens duidelijk dat de watersector een essentiële rol speelt bij de bescherming van de menselijke gezondheid en het milieu. Het belang van een sterke, duurzame en energie-efficiënte watersector in de EU en het waarborgen van de financiële duurzaamheid ervan op lange termijn zijn dan ook belangrijke randvoorwaarden voor EWA en VLARIO.