GSVH 2023 - VLARIO

Op deze pagina vindt u steeds de laatste stand van zaken m.b.t. de nieuwe GSVH 2023 alsook presentaties, opleidingen en webinars.

Zie onderaan een samenvatting van de nieuwe regels.

Nuttige documenten en links

Technisch achtergronddocument GSVH 2023
Hemelwaterformulier B25
Webtoepassing watertoets – hemelwaterformulier B25
Verslag aan Vlaamse Regering bij GSVH 2023
Overzichtsdocument privéwaterafvoer voor ontwerpers

FAQ – Vragen vanuit webinar

Onderstaand document bevat een selectie van vragen vanuit de eerste webinar in maart.
De vragen van de webinar van 26 september worden nog verwerkt.

Nieuwe GSV Hemelwater 2023 goedgekeurd op 10 februari 2023.

Grotere regenwaterputten en meer water dat moet infiltreren: het is één van de vele maatregelen waarmee Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir Vlaanderen beter wil wapenen tegen de droogte en mensen thuis over voldoende water wil laten beschikken. “Elke druppel telt. Daarom scherpen we de hemelwaterverordening aan: regenwater opvangen en hergebruiken wordt de regel, net als meer ruimte om water in de bodem te laten sijpelen. Regenwater afvoeren wordt de uitzondering. Hiermee zetten we opnieuw een belangrijke stap in onze Blue Deal”, zegt Demir. Opvallend: ook het openbaar domein ontspringt niet langer de dans.

De klimaatverandering merken we ook in Vlaanderen. Van de voorbije zes jaar waren er maar liefst vijf met extreme droogte afgewisseld met zware overstromingen in de zomer van 2021. Verstandig omgaan met regenwater is dan ook cruciaal. Op aangeven van minister van Omgeving Zuhal Demir keurde de Vlaamse Regering daarom een aangescherpte hemelwaterverordening goed.

Zo worden de verplichte volumes voor regenwaterputten doordacht opgetrokken. Wie vandaag bouwt of grondig verbouwt moest tot op heden een regenwaterput van 5.000 liter laten steken. Ongeacht de dakoppervlakte. Daar komt nu verandering in. 5.000 liter blijft het minimum. Is je dakoppervlakte groter dan 80m² dan moet je regenwaterput minstens 7.500 liter groot zijn. Wanneer je dak meer dan 120m² beslaat, dan is een put van 10.000 liter verplicht. Dat water moet dan weer verplicht gebruikt worden voor het doorspoelen van het toilet, als poetswater of voor de wasmachine.

De verordening gaat uit van het principe ‘elke druppel telt’. De infiltratie- en buffervolumes zullen dus de hoogte in gaan. Vandaag geldt de verordening niet voor het openbaar domein. Straten, wegen en pleinen moeten dus niet voldoen aan de verordening. Te gek voor woorden, vindt Demir: “Je kan geen inspanningen vragen van de burger, maar als overheid zelf de andere kant opkijken. Het openbaar domein zal daarom ook aan de verordening moeten voldoen”.

De nieuwe regelgeving betekent niet dat elke oprit in Vlaanderen uitgebroken moet worden of een groot deel van de regenwaterputten plots te klein zou zijn. “De nieuwe regels gelden uiteraard enkel voor nieuwe projecten zoals nieuwbouw, grondige verbouwingen of ingrepen aan de afval- én hemelwatervoorziening”, stelt Demir gerust.

Om de Vlaming wegwijs te maken, werkt Demir volop aan een praktische rekentool en een handleiding met goede praktijkvoorbeelden, zowel voor burgers als voor specialisten zoals architecten en studiebureaus. Daarnaast komen er ook infosessies met en voor de bouwsector. De nieuwe hemelwaterverordening gaat voor particulieren in vanaf 2 oktober 2023. Omwille van de complexiteit van grotere bouwwerken volgt het openbaar domein in januari 2025.

Belangrijkste wijzigingen

Het optrekken van de minimale volumes van hemelwaterputten;
De verplichting tot plaatsing van een hemelwaterput bij verbouwing of uitbreiding aan bestaande gebouwen;
De verplichting om het opgevangen hemelwater maximaal te gebruiken voortoepassingen waar geen drinkwaterkwaliteit voor nodig is, waaronder toiletspoeling, kuiswater, wasmachine en buitengebruik;
Een groter buffervolume en infiltratieoppervlakte van de verplichte infiltratievoorziening;
Een groter buffervolume voor grote verharde oppervlakten, wanneer om technische redenen geen infiltratievoorziening kan aangelegd worden;
De mogelijkheid om verplichtingen met betrekking tot hemelwater collectief op te nemen.

Hierbij nemen, conform de eerste pijler van de Blue Deal, ook overheden de handschoen op en geven ze het goede voorbeeld. Bijgevolg is deze verordening ook van toepassing op het openbaar domein.

Invoegetreding

Van toepassing vanaf 2 oktober 2023 op omgevingsvergunningen en meldingen.
Privédomein + openbaar domein dat deel uitmaakt van een aanvraag tot omgevingsvergunning voor het verkavelen van gronden.

Van toepassing op openbaar domein voor Omgevingsvergunningen aangevraagd vanaf 7 januari 2025.
UITZONDERING: Handelingen op openbaar domein die volledig van vergunning vrijgesteld zijn op basis van artikel 10 van het besluit van de Vlaamse Regering van 16 juli 2010 tot bepaling van stedenbouwkundige handelingen waarvoor geen omgevingsvergunning nodig is, vallen niet onder dit besluit.
Deze moeten wel voldoen aan de CODE GOEDE PRAKTIJK RIOLERING (update in uitvoering).

What’s next

Opmaak update Code goede praktijk riolering deel 3 – Bronmaatregelen via CIW werkgroepen.

Webinars

13/03/2023: Nieuwe GSVH 2023 en impact

In deze eerste webinar, georganiseerd door VLARIO en Embuild Vlaanderen i.s.m. NAV en Buildwise lichten we toe wat er wijzigt en wat de impact hiervan is op lokale besturen, studiebureaus, architecten, installateurs en keurders. Op deze manier kunnen alle partijen zich voorbereiden voor de invoegetreding op 2 oktober 2023.

Er werden tijdens dit webinar al heel wat inhoudelijke vragen gesteld m.b.t. de praktische toelichting van de GSVH 2023. Deze vragen worden meegenomen naar de werkgroep voor de opmaak van het technisch achtergronddocument, waarin ook voorbeelden opgenomen zullen worden.

Herbekijk dit webinar

26/09/2023: toelichting technisch achtergronddocument

Op 26 september organiseerde VLARIO samen met Embuild Vlaanderen een webinar om het technisch achtergronddocument bij de GSV Hemelwater toe te lichten en de link met de overige documenten zoals het hemelwaterformulier en de nieuwe Code goede praktijk rioleringen (deel 3). Verder werd toegelicht hoe een gemeente om dient te gaan met de uitzonderingsaanvragen en de mogelijkheden voor bovengrondse infiltratievoorzieningen.

Herbekijk dit webinar

Hoe bovengronds infiltreren?

Opleiding vanuit VMM en Departement Omgeving

Fysieke Opleidingen watertoets + hemelwaterverordening + Technisch achtergronddocument
Doelgroep: architecten

Donderdag 5/10 in het VAC Gent
Dinsdag 10/10 in het VAC Hasselt
Donderdag 12/10 in het Herman Teirlinck gebouw Brussel

Nieuwe verplichtingen regenwatervoorzieningen in een notendop

Vereisten inzake regenwaterput

Verplicht bij nieuwbouw/herbouw/uitbreiding/verbouwing met werken aan de afwatering.
Dimensionering en hergebruik:
- 1 wooneenheid:
  - Dak < 80m²: 5.000l
  - Dak 80m² tot 120m²: 7.500l
  - Dak 120m² tot 200m²: 10.000l
  - Dak > 200m²: 100l/m²
  - Indien er reeds een regenwaterput aanwezig is bij herbouw/uitbreiding/verbouwing met werken aan de afwatering is het plaatsen van een bijkomende regenwaterput niet verplicht.
  - Hergebruik verplicht te voorzien naar wc, wasmachine en buitenkraan.
- Meerdere woongelegenheden:
  - 100l/m²
  - Indien er reeds een regenwaterput aanwezig is bij herbouw/uitbreiding/verbouwing met werken aan de afwatering is het plaatsen van een bijkomende regenwaterput niet verplicht.
  - Per overschreden schijf van 5.000 liter wordt minimaal een woongelegenheid op de hemelwaterput aangesloten, met een minimum van één,
  - Hergebruik verplicht te voorzien naar wc, wasmachine en buitenkraan.
- Geen woongelegenheden:
  - 100l/m², tenzij kan worden aangetoond dat er geen gebruiksmogelijkheden zijn voor opgevangen hemelwater/ tenzij wordt aangetoond dat de gebruiksmogelijkheden niet in verhouding zijn tot het vastgelegde volume.
  - Indien er reeds een regenwaterput aanwezig is bij herbouw/uitbreiding/verbouwing met werken aan de afwatering is het plaatsen van een bijkomende regenwaterput enkel verplicht indien het bijkomend volume ≥ 10.000 liter.
Hemelwaterput is niet verplicht indien volledig groendak aanwezig is. Groendaken worden best aangesloten op de overloop van de regenwaterput.

Vereisten inzake infiltratievoorziening

Altijd verplicht, tenzij perceel < 120m².
Men kan een gemotiveerde uitzondering aanvragen bij de vergunningverlener.
Dimensionering: volume bedraagt 33l/m² afwaterende oppervlakte en 8% infiltratieoppervlakte.
- De bodem van bovengrondse infiltratievoorzieningen mag meegerekend worden tot 50 cm. Indien dieper is dit afhankelijk van het ledigigingsdebiet.
Infiltratievoorzieningen worden bovengronds aangelegd, tenzij de vergunningsaanvrager gemotiveerd aantoont dat de ondergrondse aanleg onvermijdbaar is.
Infiltratie kan tot 50cm diepte en de diepte van de noodoverloop is max. 30cm onder het maaiveld.
- Als de afwaterende opp >= 1.000m², en de infiltratievoorziening dieper dan 50cm is, wordt in de vergunningsaanvraag aan de hand van een grondwaterpeilmeting en minstens drie infiltratieproeven aangetoond dat de wijze van aanleg verantwoord is.
- Als de afwaterende opp < 1.000m² zijn proeven niet verplicht indien infiltratievoorziening dieper dan 50cm, maar dan mag het volume/oppervlak onder deze 50cm niet meegerekend worden.

Vereisten inzake buffervoorziening (met vertraagde afvoer)

Als er om technische redenen geen infiltratievoorziening kan worden aangelegd, wordt een buffervoorziening aangelegd als de afwaterende oppervlakte > 1.000m².Volume: 43l/m² afwaterende oppervlakte.
Vertraagde afvoer max. 5l/s/ha.

Waar kan ik terecht met vragen?

Vragen van architecten: NAV
helpdesk@nav.be

Vragen van vergunning- en adviesverleners: Departement Omgeving
omgeving@vlaanderen.be

Vragen van burgers en studiebureaus: Lokaal bestuur

Vragen in verband met het technisch achtergronddocument:

Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid
Secretariaat
Dokter De Moorstraat 24-26
9300 Aalst
Tel: 053 72 65 07
ciw–sec@vmm.be

Overige regels m.b.t. hemelwater

Ook provincies passen regels aan
In Vlaams-Brabant werden nieuwe regels vastgelegd voor de afvoer van regenwater in de provinciale verordening. De nieuwe verordening treedt in voege op 1 januari 2024 voor privéterrein en vanaf 7 januari 2025 voor openbaar terrein.

In Antwerpen werd het beleidskader aangepast. Op 5 oktober wordt het geactualiseerd beleidskader voor wateradviezen, aangepast aan nieuwe regelgeving (o.a. de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening Hemelwater) en voortschrijdende beleidsinzichten toegelicht tijdens een webinar.

Het beleidskader wateradviezen van Oost-Vlaanderen werd goedgekeurd op 21 september.

Provinciale verordening Vlaams-Brabant
Provinciaal beleidskader wateradvies Antwerpen
Beleidskader Oost-Vlaanderen

Voorwaarden gemeenten/rioolbeheerders
Daarnaast is het elke vergunningverlenende overheid/rioolbeheerder toegestaan om strengere voorwaarden op te leggen op basis van lokale regelgeving, plaatsgebonden randvoorwaarden of specifieke terreinkenmerken, binnen de grenzen van de redelijkheid.