Het is opnieuw droog in Vlaanderen. We hebben het nog niet over juli of augustus, dit is mei. Terwijl de broodnodige, stevige lentebuien uitblijven, zakt het grondwaterpeil verder. We weten intussen: wat niet infiltreert, verliezen we. Het is dan ook geen kwestie meer van ideeën of intenties. Wat we nodig hebben is actie. En één van de slimste, meest concrete instrumenten die we vandaag al kennen, heet de infiltratiebonus.

De infiltratiebonus is geen nieuwe maatregel, maar ze wordt nog niet benut. Nochtans is ze doeltreffend én betaalbaar. Ze stimuleert burgers en bedrijven om regenwater lokaal te laten insijpelen of te bufferen via regenwaterputten, groendaken, infiltratiekratten, wadi’s, open verharding of door simpelweg minder te verharden. Op die manier versterken we het natuurlijk evenwicht. We vangen water op waar het valt, geven het de tijd om de bodem in te trekken en helpen tegelijk om wateroverlast elders te vermijden. Dat is geen abstracte winst: dat is échte klimaatadaptatie.

Het momentum is nu. Binnenkort wordt de nieuwe Blue Deal-nota voorgesteld. Dat document is cruciaal zal zijn voor de volgende jaren Vlaams waterbeleid. Als het van ons afhangt, krijgt de infiltratiebonus daarin een prominente plaats. Want wat we vandaag nodig hebben, is niet alleen visie, maar vooral versnelling. Gemeenten, steden, rioolbeheerders en burgers moeten nu weten: er is steun, er is begeleiding, er zijn middelen. En er is politieke wil.

Dat laatste is geen detail. Vlaanderen is op papier een koploper in regenwaterbeleid, maar in de praktijk botsen veel initiatieven op versnippering, bureaucratie en traagheid. We hebben een versnelling nodig die deze versnippering overstijgt. Eén waarin beleidsmakers, studiebureaus, architecten en burgers elkaar vinden in een eenvoudige, toegankelijke en impactvolle maatregel.

De infiltratiebonus is daar het perfecte voorbeeld van. Het werkt en het kan snel uitgerold worden. En het laat ruimte voor maatwerk per gemeente of project. Wat ontbreekt, is massale bekendheid en praktische ondersteuning. Net daarom is dit het moment om haar uit de luwte te halen.

Verlies geen kostbaar water én geen kostbare tijd. Iedere kubieke meter regenwater die niet infiltreert, sijpelt niet naar het grondwater. En dat is een gemiste kans, zeker in regio’s waar de droogte jaarlijks nijpender wordt. Vlaanderen heeft geen woestijnklimaat, maar gedraagt zich wel alsof het water oneindig is. Ondertussen kampen onze landbouwers met onzekere oogsten, krijgen bossen het moeilijk en verzakken funderingen van huizen. De kost van niets doen loopt op — voor burgers, voor de natuur én voor de economie.

Beloon wie bijdraagt. Maak het zichtbaar. Een extra stimulans? Koppel financiële voordelen rechtstreeks aan het gedrag van burgers. De waterfactuur biedt hier een unieke hefboom: door de kosten voor regenwaterafvoer af te splitsen van die voor afvalwater, kan er een eerlijker systeem ontstaan. Wie regenwater op eigen terrein infiltreert en zo het rioleringsnet ontlast, zou daar ook financieel voor beloond mogen worden. Zo maken we de bonus concreet, tastbaar én zichtbaar op het einde van de maand. En geven we elk gezin een reden om mee te investeren in infiltratie.

Daarom: veranker de infiltratiebonus in elk toekomstig waterplan. Maak ze eenvoudig toegankelijk, communiceer helder, geef lokale besturen de tools in handen om dit massaal uit te rollen. Laat het geen bonus blijven voor de happy few, maar een evidentie in elk bouw- en renovatietraject.

Samen bouwen aan een sponslandschap. De kracht van infiltratie zit in haar nederigheid. Het is geen technologie van de toekomst, maar een principe zo oud als de aarde zelf: geef water de tijd en de ruimte om te zakken. Als we Vlaanderen weer poreus maken, maken we het ook veerkrachtig. Meer groen, minder verharding, meer open ruimte — dat is niet alleen goed voor waterbeheer, maar ook voor biodiversiteit, hittebestrijding en levenskwaliteit.

De komende maanden zullen cruciaal zijn. Nieuwe bestuursakkoorden worden voorbereid. Beleidsplannen krijgen vorm. Klimaatadaptatie schuift steeds hoger op de agenda. Laat ons deze keer niet in de val trappen van het grote gebaar zonder uitvoering. Geen dure folders en aankondigingen, maar concrete, uitvoerbare acties. En bovenaan die lijst: een structurele verankering van de infiltratiebonus. Laat ons niet wachten tot de kranten vol staan met droogtecijfers. Laat ons nu investeren in wat werkt.

Slim waterbeleid begint niet bij grootschalige prestigeprojecten, maar bij duizenden kleine ingrepen die samen het verschil maken. En precies dat is wat de infiltratiebonus doet. Laat ze dus niet verdampen in de plooien van beleid of de traagheid van overleg. Zet ze in, maak ze bekend, verbind er financieel voordeel aan en geef Vlaanderen de sponsfunctie terug die het zo broodnodig heeft. Want wie water infiltreert, investeert — in de toekomst, in het klimaat én in het leven zelf.

Wendy Francken
President van de European Water Association & directeur VLARIO