Vandaag voldoet nog geen enkele Vlaamse waterloop aan de verwachtingen van de Europese Kaderrichtlijn Water. Daarnaast blijven wateroverlast én droogte jaarlijks economische schade veroorzaken en blijkt de toestand van onze Vlaamse riolen niet onder controle. Toch investeren het Vlaamse Gewest, de gemeenten en hun rioolbeheerders samen jaarlijks maar liefst 500 miljoen euro in de riolerings- en zuiveringsinfrastructuur. Een schijnbare contradictie die ook door VLARIO in het verleden al meermaals onder de aandacht is gebracht.
Dat al die inspanningen finaal onvoldoende tot resultaat leiden, heeft veel te maken met het versnipperde beheer van de netwerken voor afval- en hemelwater en een gebrek aan afstemming. Op vraag van de Vlaamse regering zal Aquafin daarom een coördinerende rol opnemen. In de praktijk zullen we verschillende partijen rond de tafel brengen met het doel om projecten beter met elkaar te matchen zodat ze een maximaal effect voor het milieu genereren. Samen met de gemeenten en hun rioolbeheerders maken we een geïntegreerde planning op voor zes jaar. Vervolgens maken we met hen de juiste keuzes door ook rekening te houden met de plannen van buurgemeenten en andere stakeholders. De bovengemeentelijke investeringen stemmen we daar dan verder op af. Zo houden we als coördinator het overzicht maar blijft de gemeente wel aan het stuur. VLARIO is als overlegplatform de logische trekker voor de opmaak van kwaliteits- en uitvoeringsstandaarden die de kwaliteit van de projecten op een gelijk niveau moeten brengen.
Een belangrijke voorwaarde om in de uitvoeringsplanning de juiste keuzes te kunnen maken, is een correcte kennis van hoe het rioolstelsel functioneert. Omwille van de interactie tussen het lokale en bovenlokale netwerk, maken we werk van één geïntegreerd overstortmeetnet en zorgen we voor een digitaal platform voor hydraulische berekeningsmodellen. Met zo’n open platform voor modellen, dat gevoed wordt door Aquafin, gemeenten en rioolbeheerders, wordt het voor ontwerpers mogelijk om steeds de meeste recente modellen te gebruiken voor het hydraulisch ontwerp van projecten. Ook hier is samenwerking het sleutelwoord dat tot meer efficiëntie leidt.
Betrouwbare infrastructuur
Het matchen van de inspanningen op lokaal en bovenlokaal niveau alleen volstaat echter niet voor structurele ecologische vooruitgang. De infrastructuur moet ook functioneel onder controle zijn door tijdige inspectie en onderhoud. De toestand van de Vlaamse riolen is een bezorgdheid die VLARIO al jaren onderstreept en waarvoor ook een specifieke werkgroep werd samengesteld. Aquafin ontwikkelde een gecertifieerde methodiek voor het asset management van zijn infrastructuur en die expertise wil het Vlaamse Gewest nu inzetten voor heel Vlaanderen.
In ons plan van aanpak ligt de nadruk opnieuw op efficiëntie: met de beschikbare middelen het maximale resultaat bereiken. Volgens onze berekeningen hebben we tegen 2027 alle riolen, gemeentelijk en bovengemeentelijk, onderworpen aan een basisinspectie. Tegelijk zetten we volop in op innovatie, bijvoorbeeld door met behulp van drones nog meer resultaat te boeken met de beschikbare middelen voor inspectie. Bij de minste twijfel en op de meest kritische punten wordt een uitgebreider onderzoek voorzien. Met de meest kritische riolen willen we al klaar zijn tegen 2025. Vervolgens is het aan de gemeente om met onze conclusies en aanbevelingen aan de slag te gaan en zo zware kosten bij het falen van een kritische riool te vermijden.
Ons plan is ambitieus maar haalbaar. Voor VLARIO zien we een belangrijke rol als kenniscentrum om mee vorm te geven aan de uitvoering. Aquafin staat klaar om aan zijn opdracht als asset manager voor Vlaanderen te beginnen en kijkt uit naar de vele nieuwe, boeiende samenwerkingen die hieruit voortvloeien.