Wat is er minimaal nodig om ons voldoende te wapenen tegen de klimaatwijziging?
Berekeningen van prof. Patrick Willems, KU Leuven en voorzitter van Vlario, geven aan dat voor heel Vlaanderen in grootteorde ca. 10% van het regenwater dat op dit ogenblik tijdens natte periodes naar de zee loopt, extra zou moeten vastgehouden worden om ons voldoende te wapenen tegen de gevolgen van de klimaatwijziging. Bij een verder wijzigend klimaat zal dat meer zijn. Bij een hoog-impact klimaatscenario zou dat cijfer van 10% kunnen oplopen tot ca. 20%.
Deze berekeningen zijn gebaseerd op de waterbalans van Vlaanderen en grenswaarden voor watertekorten. Op dit ogenblik loopt afgerond 60% van al het zoetwater dat Vlaanderen ontvangt via neerslag en instromend water van waterlopen, na aftrek van de verdamping, en wat niet nodig is voor het natuurlijk functioneren van het waterlopensysteem, de ecologisch minimale debieten, de uitgaande scheepvaart en internationale verdragen, “verloren” naar zee.
Vraag is hoe dat doel van 10 tot 20% extra water vasthouden bereikt kan worden. Dat dient te gebeuren via een groot aantal maatregelen die elk voor een deel aan dat totale % kunnen bijdragen. Hieronder worden enkele voorbeelden gegeven:
- Stel dat 50% van het regenwater dat momenteel naar de riolering loopt geïnfiltreerd zou worden? 150 à 200 Mm3/jaar = ca. 4% winst t.o.v. 60% “verlies” naar zee
- Stel dat elke burger (privé-tuinen) 50% van zijn regenwater dat momenteel naar riolering loopt (via verharding of overloop regenwaterput) in eigen tuin zou infiltreren: ca. 100 Mm3/jaar = ca. 2% winst
- Stel dat elke burger voor alle toepassingen waar regenwater voor gebruikt kan worden, dat ook zou doen: ca. 100 miljoen m3/jaar = ca. 2% winst
- Stel dat we alle drainage vanuit landbouwgronden naar waterlopen voor 20% kunnen verminderen: min. 2% winst, waarschijnlijk meer
- Stel dat alle bedrijven 50% van het oppervlakte-, grond- en leidingwater vervangen door hergebruik = ca. 100 Mm3/jaar = ca. 2% winst
Deze lijst is ver van volledig, maar ze geeft een beeld van de effectiviteit van enkele van de mogelijke maatregelen. Het overzicht maakt meteen duidelijk dat één of enkele van deze maatregelen niet zullen volstaan. Het zijn een groot aantal van dergelijke maatregelen samen die Vlaanderen voldoende weerbaar zullen maken tegen de gevolgen van de klimaatwijziging. In het advies Weerbaar Waterland werd geadviseerd om dergelijke doelen gebied specifiek op te maken en daar actieprogramma’s aan te koppelen, dus doelgericht en met resultaatsverbintenis. Anders blijft het blind varen.
